ردم ایران در نهم دی ماه سال ۱۳۸۸ با حضور در خیابان‌ها و راهپیمایی، حمایت خود را از انقلاب اسلامی ایران در مقابل آشوبگران و فتنه‌گرانی که ادعای تقلب در انتخابات ریاست جمهوری داشتند، اعلام کردند. در این‌باره آیت الله خامنه‌ای فرمودند: «اگر صدها بار هم برای نعمت هوشیاری این ملّت سجده شکر به جای آورده شود، باز هم کم است. حماسه‌ای که محاسبات دشمن را به هم ریخت، محاسباتی که با همکاری و برنامه‌ریزی عده‌ای اقلیت در داخل از روی بغض و کینه شکل گرفته بود اما در این روز حماسی یک بار دیگر امّت اسلامی با بصیرت عمل کرد و دشمنان نظام مایوس شدند.»
علل و عواملی در شکل‌گیری حماسه ۹ دی نقش داشته است.

۲.۱ - علت اصلی
شاید علت اصلی شکل‌گیری حماسه ۹ دی در ظاهر انتخابات ۸۸ و اعلام تقلب در انتخابات توسط کسانی بود که پیروز انتخابات نبودند.
مخالفان جمهوری اسلامی ایران بر این عقیده‌اند که فضای سیاسی ایران در همه زمینه‌ها برای بهره‌برداری و عملیاتی کردن الگوهایی چون انقلاب رنگی آماده است. بر این اساس، جمهوری اسلامی چون نظامی است که یکی از لایه‌ها و رویه‌های آن را به هر ترتیب، انتخابات شکل می‌دهد و «نظام انتخاباتی بالنّسبه فرصت خیزی دارد و از این‌رو، مستعد الگوهای مسالمت‌آمیز تغییر همچون انقلاب رنگی است» این جریان از آغاز پیروزی انقلاب با این انقلاب الهی همراه شده بود.
در فتنه سال ۸۸ تعدادی از خواص که در انتخابات ریاست جمهوری رای نیاورده بودند اعلام تقلب در انتخابات کرده و عده‌ای هم از آنان حمایت کردند و در پی آن اعتراض‌هایی در نقاط مختلف کشور برگزار شد. در این زمان کشورهای مخالف ایران به حمایت از معترضین برخاسته و این اعتراض‌ها را به آشوب و اغتشاش کشاندند و چندین ماه کشور دچار درگیری‌های خیابانی و غارت و آتش زندن برخی از اماکن بود و عده‌ای هم به قتل رسیدند.
روز ۹ دی با توجه به پیش زمینه‌هایی که حوادث پس از انتخابات به وجود آورده بود، شکل گرفت، از جمله این پیش زمینه‌ها می‌توان به عواملی همچون زیر سؤال بردن اصل دین، نظام اسلامی و همچنین اصل ولایت فقیه اشاره کرد که باعث شد مردم ایران با راهپیمایی خود، دشمنان نظام اسلامی را مایوس کنند.

۲.۲ - هتک حرمت ماه محرم
از دیگر زمینه‌های اصلی شکل‌گیری حماسه ۹ دی می‌توان به هتک حرمت ماه محرم و روز عاشورا اشاره کرد که باعث جریحه‌دار شدن احساسات مذهبی مردم ایران شد. اوج حرکت این افراد در روز عاشورا گویای این بود که آن‌ها معتقد به ارزش‌ها و مظاهر اسلامی از جمله امام حسین (علیه‌السّلام) و عاشورا نبودند و به همین دلیل روز عزای حسین (علیه‌السّلام) را به جشن تبدیل کردند و به صفوف نماز عزاداران و افرادی که بر حسب ظاهر چهره حزب اللّهی داشتند، حمله کردند و شعار‌هایی دادند که نشانگر مبارزه اساسی با نظام اسلامی و اصل ولایت بود و همین مردم را به صحنه کشاند.
این هتک حرمت به عاشورا و عزاداران حسینی، مردم ایران را نگران کرد و ۹ دی ماه واکنش به این حرکت و اعلام حمایت از ولایت و شخص مقام رهبری بود.

۳ - عوامل فتنه در جامعه اسلامی
[ویرایش]
در کتاب «گذار از فتنه» با توجه به بخش‌هایی از دعای امام سجاد (علیه‌السّلام) به چهار عامل و زمینه اصلی فتنه اشاره می‌شود که عبارت است از:
۱. انحراف از هدایت اصلی؛
۲. سنگدلی؛
۳. نافرمانی پروردگار؛
۴. تزلزل و پیمان‌شکنی.
مقام معظّم رهبری هم یکی از عوامل مهم ایجاد فتنه را دنیاطلبی می‌داند. ایشان با تمسک به کلام حضرت سجاد (علیه‌السّلام) در تعیین زمینه‌های فتنه‌انگیزی به دنیاطلبی و خطرهای آن اشاره می‌کند و یکی از خطرهای بزرگ جامعه را در دنیاطلبی خواصی می‌داند که وظیفه هدایت و امنیت جامعه را به عهده دارند. به تعبیر ایشان فتنه‌های سیاسی و اجتماعی، در عرصه دل انسان ریشه دارد که تمامی ندارد. [۱]
یکی دیگر از عوامل ایجاد زمینه‌های فتنه، نافرمانی و عصیان در مقابل رهبری اسلامی است. اگر جامعه اسلامی شکرگزار نعمت ولایت الهی باشد و ولایت‌مداری پیشه کنند، زمینه‌های فتنه و بحران اجتماعی از میان خواهد رفت.

۴ - روش‌های رویارویی با فتنه
[ویرایش]
یکی از مهم‌ترین روش‌های رویارویی با فتنه، شناخت راه حقیقی توحید و داشتن راهبری امین و الهی است که با تمسّک به سیره و سنّت وی، بتوان مسیر پر آسیب زمانه فتنه را با امنیت گذراند.
دیگر، دشمن‌شناسی است. اگر شناسایی دشمن بدرستی صورت گیرد، می‌توان در رویارویی با فتنه، ویژگی‌های مختلف دشمن اصلی، توطئه‌ها و نقاط ضعف و قوت و مراکز و منابع و امکانات آن را به خوبی شناخت و از تمامی این اطلاعات به درستی استفاده کرد.
سوم، داشتن بصیرت فکری و عملی است که سبب تحقق فعلی در اعمال و رفتار انسان می‌گردد. «بصیرت در عرف سیاسی یعنی فرد، قدرت تشخیص مسائل پیچیده سیاسی و اجتماعی و قدرت درک فهم درست آن را برای دستیابی به راه صحیح منطبق با عقل و شرع داشته باشد. صاحب بصیرت کسی است که بتواند هنگام فتنه و بحران، حق را از باطل تشخیص دهد و موضع مناسب اتخاذ کند و بتواند در فضای غبارآلود و در تاریکی‌ها، شاخص‌ها را بشناسد و راه حل مناسب را پیدا کند و به کج راهه نرود.»
فتنه‌ها عرصه مشکلی برای انسان به شمار می‌آید، پس نباید در برابر مشکلات و سختی‌های اجتماعی و سیاسی برآمده از آن کمر خم کرد و در زمانه فتنه باید با تکیه بر وعده الهی، صبر و استقامت ورزید. پایداری و استقامت در میانه فتنه، چیزی جز عمل به تکلیف و نهراسیدن از توفان‌ها و تسلیم نشدن نیست. از این‌رو «اولین چیزی که حضرت موسی (علیه‌السّلام) از خداوند درخواست می‌کند شرح صدر است. شرح صدر به معنای گشادگی سینه، کنایه از این است که انسان در برابر سختی‌ها و مشکلات از حوصله و تحمل قوی برخوردار باشد تا بتواند بر عجله و شتاب‌زدگی غلبه کند و در برخورد با مسائل و مشکلات پیش‌رو، عاقلانه و مدبرانه عمل کند.»
راه دیگر مقابله با فتنه، شکستن وحدت فتنه‌گران است که شکست این وحدت می‌تواند یکی از راهکارهای مؤثر رویارویی با فتنه‌گران باشد.

۵ - راه‌های نفوذ فتنه‌گران
[ویرایش]
راه‌های نفوذ فتنه‌گران با شگردهای خاصی صورت می‌گیرد که در کتاب «موج فتنه» به این شیوه‌ها اشاره شده است:
۱- استفاده از شیوه‌های مبارزه نرم؛
۲- استخدام چهره‌های موجه و مقدس؛
۳- استفاده از شعارهای خوب و جذاب؛
۴- سخن گفتن از اصول متعالی انسانی؛
۵- نفی گذشته افتخارآمیز جامعه؛
۶ - تحریک احساسات؛
۷- شبهه‌افکنی؛
۸- تفرقه‌افکنی؛
۹- جلب حمایت‌های خارجی؛
۱۰- ایجاد سازمان‌های اجتماعی مردم نهاد؛
۱۱- ایجاد فاصله میان مردم و حکومت؛
۱۲- درآمیختن حق و باطل؛
بدیهی است شناختن شگردهای فتنه‌گران، می‌تواند ما را در دستیابی به اهداف فرو نشاندن فتنه‌انگیزان یاری دهد.

۶ - مبارزه با فتنه‌گری
[ویرایش]
بهترین راه مبارزه با فتنه، خشکاندن ریشه‌های فتنه است. «اگر اساس فرهنگ اجتماعی را باورها و ارزش‌ها بدانیم در آن صورت فرهنگی می‌تواند در مقابل آفت‌ها و آسیب‌ها، مقاوم و نفوذ ناپذیر باشد که اولاً باورها و ارزش‌های آن از پشتوانه‌های فکری و نظری قوی برخوردار باشد و ثانیاً آن باورها و ارزش‌ها در جان و دل مردم نفوذ کرده باشد.»
برای نجات از فتنه دانستن راه‌های خروج از فتنه ضروری است. قرآن و اهل بیت (علیهم‌السّلام) راه‌های خروج از فتنه را آشکارا بیان نموده‌اند که به اختصار به آن‌ها اشاره می‌شود:

۶.۱ - تقوای درونی
با توجه به این‌که تقوا در ایجاد توکل و اعتماد به نفس در انسان، تاثیرگذار است، می‌تواند عامل قوی بازدارندگی انسان در گرایش به راه‌های باطل و شبهه‌ناک باشد.

۶.۲ - باور همراه بصیرت
باور محکم همراه با بصیرت: قرآن و سنّت یکی از راه‌های خروج از فتنه را ایمان قوی و اعتقاد عمیق و محکم همراه با بصیرت و آگاهی می‌داند. مقام معظّم رهبری نیز در توضیح زمینه‌های ایجاد فتنه به ضرورت تحلیل و بصیرت اشاره می‌کند و خطاب به جوانان دانشجو شرایط ائمه هدی (علیه‌السّلام) را این‌گونه تحلیل می‌فرماید: «دانشجو باید احساس سیاسی داشته باشد، درک سیاسی داشته باشد، نبودن تحلیل سیاسی در مردم بود.» [۲]

۶.۳ - رجوع به قرآن
رجوع به قرآن: زیرا قرآن کریم نامش بصیرت و آگاهی و نور و هدایت و تامین کننده سعادت دنیا و آخرت انسان است. امام علی (علیه‌السّلام) در این‌باره سه ویژگی مهم قرآن را برای نجات انسان از غبار فتنه ارائه می‌کند. [۳]

۶.۴ - پیروی از امام و رهبری دینی
پیروی از امام و رهبری دینی: پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: انّ مَثَلَ اهلِ بَیتی فی اُمّتی کمَثَلِ سَـفینَةِ نُوحٍ فی قَومِهِ؛ مَن رَکِبَها نَجا و مَن تَرَکَها غَرِقَ. [۴] در وضعیت سخت و بحران فتنه که قرار می‌گیرید به اهل بیت مراجعه کنید، چون کشتی نجاتند. به شهادت تاریخ، یکی از عوامل مؤثر در پیروزی‌های مسلمانان از آغاز تاکنون، پیروی از ولایت بوده است. با وجود این موهبت، نصرت خداوند فرود می‌آید و با نبودش، ضربه‌های سهمگین و جبران‌ناپذیر، انتظار امّت را می‌کشد. از این‌رو، باید فرمانبردار ولی خود، در غیر این صورت به دلیل سرپیچی مردم از حاکمیت الهی، زمام امور به دست نابخردان و دنیاطلبان می‌افتد.
امام علی (علیه‌السّلام)، که پس از رحلت نبی خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سخت‌ترین فتنه‌های تاریخ را تجربه کرد و از منحرفان و منافقان فتنه‌انگیز شکوه‌ها داشت درباره فتنه دنیاطلبان زمانه خود می‌فرماید: آگاه باشید که ترسناکترین فتنه‌ها، فتنه بنی امیه است که می‌ترسم گرفتار آن گردید. [۵]

۶.۵ - بهره‌مندی از کمک الهی
بهره‌مندی از کمک الهی در بیرون رفت فتنه: طبق آموزه‌های دین اسلام در تمام مسائل و مشکلات زندگی بهره‌مندی از عنایت‌ها و کمک الهی مهم‌ترین شرط نجات است.

۶.۶ - مقاومت
ایستادگی و مقاومت: در برخورد با فتنه و فتنه‌گران، پس از شناختن حق و باطل و ریشه‌یابی آن و تصمیم بر حمایت از حق، صبر و ایستادگی مهم‌ترین عامل پیروزی است.

۷ - دستاوردهای حضور در حماسه
[ویرایش]
حضور مردم ایران در حماسه ۹ دی دستاوردهایی داشته که از قرار زیر است.

۷.۱ - طرفداری مردم از نظام و ولایت فقیه
طرفداری مردم از نظام اسلامی و ولایت فقیه و رهبری یکی از دستاوردهای مهم حضور مردم ایران در راهپیمایی روز ۹ دی ماه بود.
آیت‌ الله مقتدایی، عضو مجلس خبرگان رهبری در این خصوص می‌گوید: «بالاترین پیام این حماسه این بود که مردم، طرفدار نظام و اسلام بوده و دشمنان هرگز تصور نکنند مردم از انقلاب، نظام و ولایت فقیه دلسرد شده‌اند، بلکه آمادگی کامل دارند تا آخرین نفس در مقابل دشمنان ایستاده و فداکاری کنند.»

۷.۲ - پشتوانه حضور در عرصه بین الملل
از دیگر دستاوردهای مهم حماسه نهم دی ماه می‌توان به پشتوانه‌سازی محکم و استوار این حضور حماسی مردم برای حضور مقتدرانه ایران اسلامی در عرصه بین الملل اشاره کرد. مردم ایران اسلامی در ۹ دی با حرکتی خودجوش در جهت حمایت از رهبری و ولایت فقیه به میدان آمدند و خشم، نفرت و انزجار خودشان را از فتنه‌گران و کسانی که زمینه‌ساز توطئه دشمنان این سرزمین بودند، به نمایش گذاشتند و وفاداری از آرمان‌های انقلاب و ولایت فقیه را اعلام کردند.

۷.۳ - خروج از تردید
یکی از ویژگی‌های حماسه ۹ دی این بود که بخشی از مردم که تا قبل از حادثه روز عاشورای حسینی و توهین اغتشاشگران به مقدسات اسلامی، هنوز در تردید و ابهام بودند، بعد از جسارت و توهین منافقان و اغتشاشگران به اعتقادات دینی، آن‌ها از تردید و ابهام خارج شدند.

۷.۴ - ناکامی جریان فتنه
ناکامی جریان فتنه و حفظ انقلاب اسلامی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای روز ۹ دی بود. مردم احساس وظیفه کردند و با حضور در حماسه‌ ضمن به نمایش گذاشتن وحدت و اتحاد خود به آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی و ولایت فقیه تاکید کردند که در مقابل هنجار شکنی‌ها، حرمت شکنی‌ها و ساختار شکنی‌ها بایستند و موضع سرسختانه خود را نشان دهند.
مردم در حوادث پس از انتخابات، پشت سر رهبری با بصیرت وارد شدند و نشان دادند که مسائل و موقعیت کشور و نظام را به خوبی درک می‌کنند. از این‌رو تظاهرات ۹ دی در تاریخ ۳۲ ساله انقلاب اسلامی بی‌سابقه بود. موج عظیم اعتراضات مردمی و خیل گسترده جمعیت نظیر نداشت. میزان حضور مردم حتی از میزان مشارکت در انتخابات نیز فراتر رفت.
این حماسه، بیداری بزرگ و نقطه پایانی برای فتنه پس از انتخابات بود که دشمنان بیرونی نظام را نا امید کرد و انسجامی هم در درون شکل گرفت. مهم‌ترین ویژگی مردم دین‌دار و ولایتمدار ایران این است که در ماجرای فتنه، همچون مردم زمان علی (علیه‌السّلام) در توطئه و فتنه خوارج و جنگ جمل گرفتار نشدند و بر امام زمان خود شمشیر نکشیدند، بلکه به حمایت از دین و ولایت برخاستند و ولایت‌ستیزان را سر جای خود نشاندند.

۸ - پیوند بسیج با رهبر امت
[ویرایش]
رهبر ایران در جمع بسیجیان به امتحان‌های مختلف بسیج تاکید کرده و فرمودند: حرکت و روند بسیج در ابعاد کمی و کیفی همواره رو به جلو بوده و بسیج توانسته است در مقابل وسوسه‌ها ایستادگی کند. یکی از موفقیت‌های بسیج، افزایش توانایی و بصیرت خود در مقابل پیچیده شدن توطئه‌های دشمنان است که قضایای فتنه در سال ۸۸ مؤید این موضوع است.
از دیگر تاکیدات ایشان در این دیدار این بود: در فتنه سال ۸۸ خیلی‌ها اشتباه کردند و از این جمع بسیاری هم بعد از مدتی اشتباه خود را تصحیح کردند اما حرکت عظیم بسیج با حفظ پرچم بصیرت، مسیر را اشتباه نکرد و توانست در صراط حق بماند. [۶]
هم‌چنین رهبر انقلاب در آستانه ۵ آذر سالروز تشکیل بسیج در اجتماع بسیجیان فرمودند: بسیج، بسیج دل‌هاست، بسیج جان‌هاست، بسیج عواطف است، بسیج اعتقادات و ایمان‌هاست و همین است که در روز سخت به کار یک ملّت می‌آید. آن روزی که ملّت‌ها دچار مشکلات شوند. آنجا جسم‌ها فایده‌ای ندارند، دل‌ها باید در وسط میدان باشند، باید خط شکن باشند. [۷]
این عبارات مطرح شده از سوی مقام معظّم رهبری درباره حرکت بسیج و بسیجیان در دوران‌های مختلف نشان از عمق حقیقت، اخلاص و بصیرت آنان در دشمن‌شناسی‌شان دارد.
دلائل و شواهد طی ۳۲ سال تاریخ انقلاب اسلامی نشان داده است که بسیج همواره مطیع فرمان رهبری نظام بوده و خواهد بود و در راه دفاع از آرمان‌های اسلام و انقلاب اسلامی و پاسداری از دستاوردهای آن ایستاده و فتنه‌ها را خنثی می‌کند.

۹ - نتیجه گیری
[ویرایش]
حضور مردم نشان داد که درست در روزهایی که همه حرمت‌ها شکسته شد و فضا چنان آشفته بود که هر کسی که مشکلی با نظام داشت، می‌توانست از فرصت به دست آمده استفاده کند و مشکلش را نشان بدهد و علیه نظام شعار بدهد، پشتوانه انقلاب اسلامی هستند.
کسانی در حماسه ۹ دی به خیابان آمدند و از نظام و رهبری دفاع کردند که شاید از وضعیت معیشتی و مادی خود شکایت داشته باشند، اما آمدند. کسانی به خیابان آمدند که شاید مسئولین، برخوردهای ناشایستی هم دیده باشند، اما آمدند!
دیگر این‌که از مهم‌ترین عوامل پیروزی، حفظ و تداوم انقلاب، دینداری و بیداری و ولایتمداری مردم ایران است. اگر جایگاه بصیرت و بیداری را در دفاع از نظام بویژه در جنگ نرم، بالاتر از دینداری بدانیم به افراط سخن نگفته‌ایم، زیرا دیندار، بصیر و بیدار است که می‌تواند حق را از باطل تمیز دهد و از حق حمایت کند.

۱۰ - پیشنهادها
حماسه ۹ دی باید جایگاه ویژه‌ای در کتاب‌های درسی دانش آموزان پیدا کند تا از این طریق در حوزه شعر و معنا و داستان بتوانیم ارتباط حماسه عاشورا را به حماسه ۹ دی پیوند زنیم. بنابراین مؤلفان کتاب‌های درسی به عنوان یک وظیفه باید بکوشند مطالب درسی را بیش‌تر به سمت موضوعاتی متمرکز کنند که همه واژگان حوزه‌های مضامین متفاوت حماسه ۹ دی را با خود حمل می‌کنند.
ادبیات حماسه ۹ دی نه تنها نباید جنبه شعاری داشته باشد بلکه در ضمن این‌که به مخاطب آگاهی و معرفت می‌دهد باید مسائل دینی و مذهبی، مفهوم ایثار، شهادت، جوانمردی، آزادگی و رشادت را آشکار کند.
آنچه در ادبیات باید در حوزه شعر به حماسه ۹ دی پرداخت، انتقال مفاهیم دینی و انقلابی در قالب شعر با استفاده از ابزار شعر است که شاعران باید سعی کنند عناصر شاعرانه را به صورت تخیل، تصویر، آرایه‌های کلامی، صنایع لفظی و معنوی در خدمت انتقال مفهوم و پیام به مخاطب قرار دهد، آنچه در این حماسه کمتر دیده شده است. بنابراین بازتاب این حادثه در اشعار شاعران جوان با مضامینی چون حماسه، آزادگی، حرّیت، حرکت و رشادت و امام حسین (علیه‌السلام)… پر رنگ‌تر و تاثیرگذارتر به عنوان یک معیار ارزشی باید دیده شود.

ماه رجب ماه پر خیر و برکت و مخصوص خداست که مناسبت‌های برجسته ای مانند لیله الرغائب، میلاد امیرالمؤمنین(ع) و شکافته شدن کعبه و مبعث رسول خاتم(ص) در آن است و اعمال ویژه ای مانند اعتکاف و ادعیه خاصی برای استفاده از فرصت های این ماه وارد شده است.فضیلت و برتری ماه رجب
رسول خدا (ص) ماه رجب را «ماه أصَبّ» نام نهاده چرا که در این ماه درهای رحمت خداوند بر روی بندگان شایسته‌ وی باز می‌شود.

در مورد روزهای ماه رجب که چقدر بافضیلت است هرچه اشاره‌کنیم بازهم کم است از این ماه به‌عنوان ماه عبادت و خودسازی یاد می‌شود که در این قسمت به چند مورد از آن می‌پردازیم.

در احادیث آمده است که نهری در بهشت برین جاری است که آبش از شیر سفیدتر و مزه‌اش از عسل شیرین‌تر است هر کس فقط یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد از آن خواهد نوشید اسم این نهر «رجب» است.

ماه رجب ماه پر خیروبرکتی است ماهی است که با انجام چند عمل مجوز ورود به بهشت برای هرکسی صادر می‌شود و درهای رحمت و بخشش الهی به روی هرکسی باز می‌شود هر کسی سه روز از این ماه (روزهای پنج‌شنبه، جمعه و شنبه) را روزه بگیرد ثواب بیشتری برایش دارد.

رسول خدا (ص) می‌فرمایند: اگر کسی به هر علتی نتوانست در این ماه روزه بگیرد با خواندن روزانه‌ این تسبیحات می‌تواند ثواب روزه گرفتن را کسب کند هرروز صد مرتبه خوانده شود: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاْعَزِّ الاْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ» پاک و منزه است خدای بزرگ، پاک و منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، پاک و منزه است خدای برتر و کریم‌تر، پاک و منزه است آنکه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است.

اعمال ماه رجب
اعمال ماه رجب به دو صورت است که یک بخش از اعمال مشترک بین همه روزها است و می‌توان در طول ماه رجب آن را انجام داد و از ثواب آن بهره‌مند شد ولی برخی از اعمال مخصوص شب‌های خاصی از این ماه شریف است که باید در همان موقع انجام شود.

اعمال مشترک ماه رجب
اعمالی که در اینجا نوشته‌شده مختص روز خاصی نیست بلکه در تمامی روزهای ماه رجب از اهمیت بالایی برخوردار است ازجمله:

در تمام ماه رجب، این دعا را بخوانید: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.

همچنین پیامبر (ص) فرمودند: هر شخصی در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در آخر صدقه‌ای کنار بگذارد، خداوند مغفرت و رحمت و مغفرت در کارش نصیب می‌کند و هر کسی ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد؛ و نیز فرموده اند: هر شخصی هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» در ماه رجب بگوید، حسنات و ثواب فراوانی از سوی خداوند بر او نوشته می‌شود.

دریکی از روایات نقل‌شده است: هر کسی در ماه رجب، در زمان صبح، ۷۰ مرتبه و شب ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و بعد از آن دستان خود را بلند کرده و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ چنانچه در همان ماه رجب بمیرد، رضایت و خشنودی خداوند از آن او خواهد بود.

در روایت دیگر نقل شده است که در طول این ماه هزار مرتبه بگویید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان و رحیم آمرزشش را برایتان نشان دهد.

«سیّد بن طاووس» در «اقبال» فضیلت زیادی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است.

از رسول خدا (ص) در روایتی آمده است که آن حضرت فرمود: هر که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیة الکرسی» بخواند و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه «قل هو الله احد»، قبل از اینکه بمیرد خود را در بهشت نظاره می‌کند و یا حتی کسی دیگر جای او را در بهشت می‌بیند و برای او تعریف می‌کند.

اعمال مخصوص لیلة الرّغائب (شب آرزوها)
اولین شب جمعه ماه رجب را شب آرزوها یا لیلة الرغائب نامیده‌اند که فضیلت‌های زیادی برای آن در روایات آمده است. آن‌چنان‌که روایت داریم در این شب درهای رحمت الهی به روی زمینیان بازشده است و در بزم دعا و نیایش زمینیان عرشیان هم خود را رسانده و حضور پیدا کردند تا سهمی از این برکت ببرند. در روایتی که از رسول خدا درباره فضیلت ماه رجب بیان‌شده آمده است که حضرت فرمودند: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیلة الرغائب» نامیدند.

از سوی رسول خدا (ص) اعمالی برای آن شب به این کیفیت بیان شد: که روز پنج‌شنبه اول ماه را روزه‌بگیرید؛ و به‌محض رسیدن شب جمعه، میان نماز مغرب و عشا ۱۲ رکعت نماز بگذارید (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت از آن، یک‌مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «إنا انزلناه» و ۱۲ مرتبه «قل هو الله احد» را بخوانید. پس از اتمام نماز ۷۰ مرتبه بگویید:

أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاْمِّیِّ وَ عَلی آلِهِ آنگاه به سجده می‌روید و ۷۰ بار بگویید: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» و بعد سر از سجده برمی دارید و ۷۰ بار می‌گویید: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِیُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر نیز به سجده بروید و ۷۰ مرتبه بگویید: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوحِ» آنگاه حاجتتان راکنید که انشاءالله برآورده خواهد شد.

اعمال خاص شب اول ماه رجب
اول: از رسول خدا (ص) نقل‌شده است که هنگامی‌که هلال ماه رجب را رؤیت می‌کرد، این دعا را می‌خواند: اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاْمْنِ وَ الاْیمانِ، وَ السَّلامَةِ وَ الاْسْلامِ، رَبّی وَ رَبُّکَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ؛ خدایا این ماه را بر ما نو کن به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است.

همچنین از آن حضرت نقل شده است که وقتی هلال ماه رجب را می‌دید، می‌فرمودند: اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ اَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ.

دوم: غسل کردن

سوم: در این شب تأکید بسیاری بر خواندن زیارت امام حسین (ع) شده است.

چهارم: پس از نماز مغرب، ۲۰ رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک‌بار سوره «حمد» و یک‌بار سوره «توحید» بخواند. رسول خدا صدر پاداش این عمل فرمود: هر کس چنین کند، به خدا سوگند خودش، خانواده‌اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود و در قیامت به‌سرعت از صراط عبور خواهد کرد.

پنجم: پس از نماز عشا، دو رکعت نماز به‌جا آورد، در رکعت اول «حمد» و «الم نشرح» را یک‌مرتبه و سوره «قل هو الله احد» را سه مرتبه خوانده و در رکعت دوم، سوره‌های «حمد»، «اَلَم نشرح»، «قل هو الله احد» و معوّذتین و سوره‌های ناس و فلق را یک بار بخواند و پس از سلام ۳۰ مرتبه بگوید: «لا اله الاّ الله» و ۳۰ مرتبه «صلوات» بفرستد.

ششم: ۳۰ رکعت نماز خوانده، (هر دو رکعت به یک سلام) در هر رکعت یک‌مرتبه حمد و یک‌مرتبه کافرون و سه مرتبه اخلاص را بخواند.

هفتم؛ احیای شب اول ماه

هشتم: خواندن دعایی که از امام جواد (ع) نقل شده است که فرمود: مستحب است در اولین شب رجب، انسان با این کلمات، دعا کند: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّکَ مَلیکٌ، وَاَنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّکَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَکُونَ، اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَةِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتی.

اعمال مخصوص برای شب سیزده رجب
امام صادق (ع) فرمودند: «خداوند به این امت سه ماه ارزشمند بخشیده است که به امت‌های پیشین عطا نکرده بود و آن ماه ها، رجب، شعبان و ماه رمضان است و سه شب نیز به این امت عنایت کرد که به امت‌های قبل نبخشیده بود و آن شب‌های سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه است و همچنین سه سوره (بافضیلت و پرمحتوا) به این امت عطا کرد که به امّت‌های سابق نداده بود و آن سوره‌های «یس»، «مُلک» و «توحید» است، از این رو هر کس که میان این سه فضیلت جمع کند، میان بهترین عطاهای این امّت جمع کرده است.

پرسشی از امام (ع) شد که: «چگونه می‌توان میان آن‌ها جمع کرد؟»

ایشان فرمود: در لیالی بیض (سه شب مزبور) در این سه ماه نماز بخواند: به این صورت که «در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعتی پس از سوره «حمد» این سه سوره (یس، ملک و توحید) را بخواند و در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم، شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و همان سوره‌ها را در هر رکعت بخواند.

اعمال روز سیزدهم ماه رجب
ولادت امیرالمؤمنین (ع) مصادف سیزدهمین روز ماه رجب و اولین روز از ایام البیض است. در این روز و دو روز بعد، روز گرفتن توصیه شده است چرا که ثواب بسیاری دارد و هر کس که بخواهد عمل «امّ داوود» را انجام دهد بایستی این روز را روزه بدارد.

اعمال پانزدهمین شب و روز ماه رجب
از این شب به بزرگی یاد شده است و انجام اعمالی در این شب ارزش بسیار بالایی دارد غسل، شب زنده داری، خواندن زیارت امام حسین (ع)، خواندن ۶ رکعت نماز (هر دو رکعت با یک سلام و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند) است همچنین بجا آوردن ۳۰ رکعت نماز که در هر رکعت یک‌مرتبه «حمد» و ۱۰ مرتبه سوره «توحید» هم توصیه شده است.

خواندن ۱۲ رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک‌بار حمد و یک‌بار «سوره» را می‌خوانی و پس از پایان نمازها هر یک از سوره‌های حمد، فلق، ناس، توحید و «آیة الکرسی» و همچنین سوره قدر را چهار مرتبه می‌خوانی و پس از آن، چهار مرتبه می‌گویی: سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاَ اِلهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ اَکْبَر، سپس می‌گویی: أللّهُ أللّهُ رَبِّی، لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً، ما شاءَ اللهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.

اعمال نیمه رجب
در این روز مبارک به غسل، خواندن زیارت امام حسین(ع)، خواندن نماز جناب سلمان (همان گونه که در اعمال روز اوّل ماه رجب گذشت) و اعمال امّ داوود تاکید شده است.

در روایات نقل شده اگر کسی حاجت یا نیازی داشته باشد یا بخواهد از شر دشمنانش خلاص شود یا برای برطرف کردن غم و اندوهش می‌تواند یه دعای ام داوود متوسل گردد.

اعمال شب بیست و هفتم ماه رجب مصادف با (شب بعثت)
این شب نیز دارای اعمالی است که انجام آن‌ها با ثواب و پاداش زیادی همراه است و همچنین بجا آوردنشان مستحب است.

غسل کردن، دوازده رکعت نماز (چگونگی ادای آن در اعمال شب نیمه رجب ذکرشده است(و زیارت حضرت علی (ع) از جمله آن‌ها است.

از امام جواد سؤال کردند: کدام عمل در شب بعث از ثواب بیشتری برخوردار است؟

فرمودند: بعدازاینکه نماز عشا را به‌جا آوردی و در وقت خواب، خوابیدی قبل از نیمه‌شب، یا بعد از نیمه‌ی شب، از خواب بلند شو و ۱۲ رکعت نماز بخوان. در هر رکعت، ابتدا سوره‌ «حمد» و یک سوره از سوره‌های کوچک مفصل را بخوان؛ و بعد در هر دورکعتی که سلام را دادی بنشین و هفت مرتبه سوره‌ حمد و هفت مرتبه «معوذتین» یعنی سوره‌های «ناس و فلق» و سوره‌های توحید و کافرون و سوره قدر و «آیت الکرسی» را هر کدام هفت بار بخوان و بعد هر خواسته‌ای از خداوند مهربان داشتی طلب کن. تا خداوند مهربان نیز خواسته‌ات را اجابت نماید.

اعمال روز بیست و هفتم ماه رجب
بیست هفتم ماه رجب همان روز بعث پیامبر گرامی ما مسلمانان است که روز بسیار گران‌قدر و باارزشی برای ما مسلمانان و شیعیان است.

حکمای دینی ما برای این روز اعمال خاصی نقل کرده‌اند ازجمله آن ها غسل کردن و روزه گرفتن، صلوات فرستان، زیارت امام علی و پیامبر اکرم (ص) و به‌جا آوردن ۱۲ رکعت نماز است.

وقتی که امام هفتم شیعیان در روز ۲۷ رجب سنه‌ی ۱۷۹ هجری از مدینه به طرف بغداد در حرکت بودند این دعا را تلاوت کردند: یا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفی وَتَجاوَزَ، اُعْفُ عَنّی وَتَجاوَزْ یا کَریمُ، اَللّهُمَّ وَقَدْ اَکْدَی الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الاْمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ اِلاَّ مِنْکَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَک

اعمال آخرین روز ماه رجب
در روز آخر ماه رجب نیز بهتر است که نماز جناب سلمان ادا شود. البته روزه گرفتن نیز در این روز از اجر بسیاری برخوردار است.

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ و إطْعامِ الطّعامِ و إفْشاءِ السّلامِ و صُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین.

خدایا روزیم کن در آن ترحم بر یتیمان و طعام کردن بر مردمان و افشای سلام و مصاحبت کریمان به فضل خودت اى پناه آرزومندان.

*صفحه ویژه ماه مبارک رمضان (اوقات شرعی، دعای روزهای ماه رمضان، ترتیل و تندخوانی جزء به جزء قرآن کریم)

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار هزاران تن از مردم آذربایجان شرقی:۲۶ / بهمن / ۱۴۰۱
پیام ملت در ۲۲بهمن استقامت و حمایت کامل از انقلاب بود؛
به ملت اظهار تعظیم می‌کنم
حضرت آیت الله خامنه ای صبح امروز (چهارشنبه) در دیدار هزاران تن از مردم آذربایجان شرقی، مردم آذربایجان را پرچمدار اتحاد و آزادی ایران خواندند و با اظهار تعظیم به ملت پر عظمت ایران به علت خلق ۲۲ بهمنِ تاریخی امسال تأکید کردند: این حماسه حقیقی، پرشور و پرمحتوا نتیجه منحرف نشدن و استقامت ملت در خط انقلاب است و این راه پیشرفت و اقتدار، با اتحاد ملی و با نگاه انقلابی و نه ارتجاعی به مشکلات، یعنی تکیه بر همتی که دستاوردها را به‌وجود آورده، ادامه خواهد یافت که فعالیت جهادی و شبانه روزی همه مسئولان برای رشد اقتصادی و علاج دشواری ها به ویژه تورم، زمینه ساز آن خواهد بود.
رهبر انقلاب در تبیین ابعادی از حرکت بسیار ارزشمند ملت در ۲۲ بهمن، با اشاره به «تبلیغات پر سر و صدای دشمنان، مشکلاتی که مردم با همه وجود حس می کنند، هوای سرد و دیگر عوامل کاهنده انگیزه‌ها» گفتند: مردم با ایمان و بصیرت، همه اینها را نادیده گرفتند و همه با هم از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب ایران عزیز به میدان آمدند و صدای بلند خود را به گوش همه رساندند که فقط خداوند شکور قادر است شکر واقعی این حرکت عظیم ملی را بجا آورد.
ایشان راهپیمایی «شنبه تاریخی ملت» را مصداق استمرار استقامت ملی خواندند و با اشاره به انحرافات تدریجی از خط اصلی حرکت در انقلاب ها گفتند: در انقلاب اسلامی هم برخی ها به دلایل مختلف با صراط مستقیم انقلاب زاویه دار شدند و کارشان به ضدیت با اصل انقلاب و آرمان ها کشیده شد.
حضرت آیت الله خامنه ای افزودند: بر خلاف این عناصر، ملت بدون احساس خستگی و ناامیدی و بدون خوف از ضربات، تهدیدات و عربده های دشمن، راه مستقیم را با حفظ هویت، شخصیت و عظمت خود ادامه داد و در همین مسیر، ۲۲ بهمن امسال به خیابانهای سراسر کشور آمد و با انگیزه های مختلف، استقامت پر معنا و لج کردن با دشمن عنود را نشان داد.
رهبر انقلاب تلاش های دشمن و برخی عناصر در داخل را برای سست کردن عزم راسخ ملت و فراموش شدن راه انقلاب یادآور شدند و افزودند: از اهداف مهم اغتشاشاتِ پاییز این بود که مردم ۲۲ بهمن را از یاد ببرند که در داخل هم برخی با استدلال های سست و سخنان غلط همین خط را در روزنامه ها و فضای مجازی دنبال می کردند که البته مردم آنها را ناکام گذاشتند.
حضور همراه با تحلیل مردم از جمله ویژگی های راهپیمایی پر شکوه ۲۲ بهمن بود که رهبر انقلاب آن را مورد تحسین قرار دادند.
ایشان گفتند: از مصاحبه های مردم آشکار بود که آنها با تحلیل به راهپیمایی آمده اند و چون درک کرده بودند که امریکا از حضور آنها بیمناک است، پرشور و شاد، با روحیه و انگیزه، و با شعارهای مضمون دار، جهت گیری اصلی خود یعنی حمایت کامل از انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی را نشان دادند.
حضرت آیت الله خامنه ای افزودند: امپراتوری رسانه ای امریکا و صیهونیست سعی می کند این صدای رسا به گوش دیگر ملت ها نرسد اما آنها که باید بشنوند یعنی دستگاههای سیاستگذار در امریکا و انگلیس و سرویس های جاسوسی دشمنان حتماً این صدا را شنیده اند.
رهبر انقلاب به غوغای تبلیغاتی در فضای مجازی و رسانه های دشمن در آستانه ۲۲ بهمن اشاره کردند و گفتند: صدای مخالف و معارض هم وجود داشت که این رسانه ها سعی کردند آن را بزرگنمایی کنند اما صدا و فریاد ملت بر همه صداهای دیگر غلبه کرد.
«تبیین دروغ بودن و سست بودن ادعاهای دشمنان درباره جمهوری اسلامی» بخش دیگری از سخنان رهبر انقلاب بود.
ایشان گفتند: گاهی با دروغ اشکار می گویند نظام رو به قهقراست در حالی که کشور با وجود مشکلات، با دو سه دهه قبل کاملاً متفاوت است و خیلی جلو رفته است، گاهی هم می گویند جمهوری اسلامی به بن بست رسیده، اگر این ادعا درست است، کسی که به بن بست رسیده خودش از پا می افتد و به زمین می خورد پس چرا این همه برای به زمین زدن او هزینه می کنید؟
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به حملات و شبهات مکرر دشمن درباره ضرورتِ نداشتن توان نظامی ایران گفتند:‌ اولاً کشوری که این همه دشمن دارد باید به فکر خودش و ملتش باشد همچنانکه اوایل انقلاب وقتی فهمیدم عده ای می خواهند هواپیماهای اف ۱۴ را بفروشند به سرعت مصاحبه و افشاگری کردم و آن حرکت ناکام ماند.
رهبر انقلاب تأکید کردند: براساس عقل و شرع، جهات دفاعی را کاملاً مورد توجه قرار داده ایم و بر اساس حکم قرآن، در آینده نیز هرچه می توانیم در این عرصه تلاش خواهیم کرد.
ایشان در همین زمینه افزودند: کشور در زمینه های دیگر از جمله صنعت، امور زیربنایی همچون جاده سازی و سد سازی و عرصه های دیگر، چندین برابر امور دفاعی کار و سرمایه گذاری کرده اما دشمن که از تبلیغاتش درباره پهپادهای ایران، ترسش آشکار است، پیشرفت های دیگر را انکار و مسائل دفاعی را برجسته می کند.
رهبر انقلاب در جمع بندی این قسمت از سخنانشان گفتند: به فضل الهی ملت به وسوسه های بدخواهان اعتنا نکرده و نخواهد کرد و می داند که هر پیشرفتی و حرکتی برای قوی شدن ایران، دشمنان را خشمگین می کند که براساس آیه شریفه باید به آنها گفت از این خشم و غیظ بمیرید.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیشرفتهای کشور را یک واقعیت نشاط آفرین و تحسین‌برانگیز خواندند و خاطرنشان کردند: البته ما در تبلیغات و کار رسانه‌ای ضعیف هستیم و به مهارت لازم برای نشان دادن این پیشرفتها دست نیافته‌ایم اما بازدیدکنندگان از نمایشگاهها یا دستاوردهای ایران، از دستیابی به این سطوح پیشرفت آن هم در شرایط تحریم اظهار شگفتی می‌کنند، همچنان‌که آن فرمانده موشکی صهیونیست نیز چند سال قبل گفت من با ایران دشمن هستم اما در مقابل تولید آن موشک پیشرفته به دست دانشمندان ایرانی، کلاه از سر بر می‌دارم.
ایشان تأکید بر پیشرفت‌ها را به معنی انکار ضعف‌ها ندانستند و گفتند: ضعف‌ها و کمبودهای زیادی به دلایل مختلف در کشور وجود دارد که بعضی از آنها مانند گرانی، تورم و کاهش ارزش پول ملی برای مردم محسوس است و در بخش‌های دیگر مانند بخش‌های اداری هم ضعف‌هایی وجود دارد اما در مقابل این ضعفها، دو نوع نگاه می‌توان داشت.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: نگاه و رویکرد اول این است که با نگاه به دستاوردها، بفهمیم این توان وجود دارد که با همان همتی که به این پیشرفت‌ها دست یافته‌ایم، امکان برطرف کردن ضعف‌ها نیز وجود دارد که این نگاه، نگاه انقلابی است.
ایشان در تبیین نگاه دیگر که از آن به «نگاه ارتجاعی» تعبیر کردند، گفتند: با نگاه ارتجاعی به ضعف‌ها، اینگونه نتیجه گرفته می‌شود که فایده‌ای ندارد و نمی‌شود کاری کرد بنابراین باید دست روی دست بگذاریم یا نِق بزنیم و ضعف‌ها را با صدای بلند مطرح کنیم و حتی مثل برخی‌ها اصل انقلاب و جمهوری اسلامی را انکار کنیم.
ایشان با طرح این سؤال که «اگر ملتی ضعفی داشت آیا باید دستاوردهایش را انکار کند؟ و کدام ملتی است که ضعف ندارد؟» به وجود ضعف‌های مهم در کشورهای بزرگ و پیشرفته دنیا مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه از جمله در زمینه فقر و بیماری و تبعیض و نبود عدالت اجتماعی، اشاره کردند و افزودند: در این کشورها نیز چندین برابر ایران ضعف وجود دارد اما راه‌حلِ برطرف کردن ضعف‌ها، تخریب اصل و ریشه‌ها نیست بلکه رویکرد درست، رفع ضعفها بر اساس نگاه انقلابی است.
رهبر انقلاب با اشاره به دستیابی کشور به پیشرفت‌های غیرقابل باور، خاطرنشان کردند: در سالهای اول انقلاب دستیابی به پیشرفتهایی مانند تولید چند ده میلیون تن فولاد حتی به ذهن کسی خطور نمی‌کرد اما اینگونه دستاوردها با همت مردم و جوانان و مسئولان خوبی که داشتیم، ایجاد شد و امروز نیز این همت‌ها وجود دارد.
ایشان رشد اقتصادی و مهار تورم را مهمترین کارها خواندند و با تأکید بر اینکه همه بخصوص مسئولان موظف به فعالیت جهادی و کار و پیگیری شبانه‌روزی هستند، گفتند: امور اقتصادی، امروز مهمترین کارهاست زیرا بدون رشد اقتصادی کار کشور پیش نمی‌رود و لازمه رشد اقتصادی هم ثبات و مهار تورم و ثبات قیمت‌ها است. مسئله تورم نیز علاج‌پذیر است و باید مسئولان بخش‌های مختلف آن را علاج کنند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، علاوه بر مسئولان، قشرهای مختلف مردم از جمله دانشجو، استاد، عالِم دینی، کارگر، کاسب و دامدار را قادر به نقش‌آفرینی در عرصه‌های گوناگون دانستند و افزودند: فعال سیاسی هم می‌تواند نقش‌آفرین باشد البته فعالیت سیاسی، به نشستن و یافتن نقطه ضعفی در دولت یا دستگاههای دیگر و تمسخر و بزرگ‌نمایی آن در فضای مجازی نیست بلکه فعالیت سیاسی یعنی تشریح فضای سیاسی دنیا و منطقه و تبیین اهداف دشمنان و جهت‌گیری‌های دوستان.
ایشان فعالیت‌های اجتماعی و خدماتی را از دیگر عرصه‌های نقش‌آفرینی مؤثر مردم برشمردند و خاطرنشان کردند: ما بارها توانسته‌ایم به وسیله مردم، ضعف‌های بزرگ را برطرف کنیم که نمونه آن قضیه کرونا و نقش‌آفرینی مردم در کمک های مؤمنانه بود. همچنین شوق و حضور مردم در فعالیت‌های اجتماعی نشاط آفرین موجب پشتیبانی و تأمین پیشرفت کشور است.
رهبر انقلاب، «اتحاد ملی» را عامل مؤثر دیگری در قوت کشور خواندند و تأکید کردند: البته اختلاف نظر وجود دارد اما در مسائل جزیی نباید تنازع صورت بگیرد مناظره و مباحثات حوزوی و دانشگاهی و در رسانه‌های عمومی، همراه با رعایت ادب و حرمت دیگران خوب است اما منازعه و دشمنی کردن و آلوده کردن دهان به حرف‌های ناشایست خوب نیست.
ایشان، گرایش عمومی ملت ایران را گرایشِ انقلاب دانستند و افزودند: عده‌ای در کشور هستند که نظراتشان در برخی مسائل سیاسی مخالف نظرات عموم مردم و مسئولان است اما اینها طرفِ ملت ایران نیستند؛ طرف ملت ایران، استکبار است و همه مراقب باشند که به استکبار کمک نکنند و ابزار آن در مقابل اسلام و ایرانِ عزیز نشوند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، آینده را همچون همیشه روشن خواندند و گفتند: هر گاه افق روشنی پیش روی کشور بوده پس از چندی، به آن دست یافته‌ایم چرا که توانایی‌های ملت و ظرفیتهای کشور بسیار بالا است بنابراین این ملت به دستاوردهای بزرگ‌تری نیز خواهد رسید.
حضرت آیت الله خامنه ای در این دیدار همچنین با تجلیل از ایمان و غیرت و صفای مردم تبریز و آذربایجان، قیام ۲۹ بهمن تبریزی ها را «مقطعی تعیین کننده و روز ورق خوردن تاریخ ایران» دانستند و گفتند: اگر مردم تبریز در چهلم قیام مردم قم،‌ بپا نمی خواستند آن قیام مهم فراموش می‌شد اما تبریزی ها با تبدیل حادثه قم به قیام و حرکتی ملی که در کمتر از یک سال بعد به سرنگونی رژیم استبدادی وابسته منجر شد، پرچم آزادی ایران را در دست گرفتند و مقطعی تاریخی بوجود آوردند.
ایشان اقدام حکومت مستبد در آوردن تانک به خیابان های تبریز را برای سرکوب مردم و علما، نشانه دستپاچگی آن رژیم برشمردند و گفتند: مردم غیور تبریز از تانک هم نترسیدند و با ایستادگی و ایثار خون و جان خود، حرکتی عظیم به‌وجود آوردند که البته در تاریخ آذربایجان چندین بار دیگر سابقه دارد.
رهبر انقلاب حرکت آذربایجانی‌ها از جمله مردم تبریز و اردبیل در آغاز دوره صفویه را زمینه‌ساز نجات ایران از تفرقه و ملوک الطوایفی دانستند و افزودند: آن حرکت تاریخی، ایران را متحد و دارای حکومت مستقل و یکپارچه کرد بنابراین پرچم اتحاد ایران هم در دستان آذربایجانی‌ها است.
ایشان روایت درست تاریخ آذربایجان را جزو وظایف اهل فن و روایت بخش مهمی از تاریخ ایران خواندند و گفتند: در قضایای تنباکو و مشروطه هم مردم این منطقه قدرت ایمان و ایستادگی خود را نشان دادند همچنانکه در پیروزی انقلاب، دفاع مقدس، حوادث دهه های بعد و همین قضایای اخیر هم با بصیرت و استقامت در میدان بوده اند.
حضرت آیت الله خامنه ای آذربایجان را از لحاظ فرهنگی، مرکز تمدن و فرهنگی غرب کشور خواندند و با اشاره به مشاهیر فرهنگی این خطه گفتند: خدمات بزرگ این نام آوران به ادبیات و فرهنگ کشور قابل شمارش نیست.
رهبر انقلاب قیام ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ مردم تبریز را با توجه به این سوابق، حادثه ای هویت ساز دانستند که باید از آن برای پیمودن راه روشن آینده درس گرفت.
در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین آل‌هاشم نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان شرقی، ارتباط مؤثر و مستمر با نخبگان و جوانان، پیگیری حل مسائل فعالان اقتصادی، حضور بی‌واسطه در میان مردم و مقابله فرهنگی و سیاسی با جریان‌های دین‌زدا و تجزیه‌طلب را از جمله اقدامات نمایندگی ولی فقیه در استان بیان کرد.

ادامه »

ماه رجب یکی از پرفضیلت ترین ماه ها نزد خداوند است که اعمال بسیاری در روزهای این ماه به خصوص در دهه اول ماه رجب توصیه شده است..

ماه رجب جزو ماه های حرام محسوب شده و ماه هفتم سال قمری می باشد به همین خاطر است که آن را با نام رجب الفرد نیز معرفی کرده اند چرا که سه ماه از ماه های حرام پشت سر هم هستند اما این ماه از آنها جدا بوده و فرد است.

ماه رجب و ماه‌های شعبان و رمضان، از ماه‌های بسیار پرفضیلت هستند و از تعبیرات بعضی از روایات این‌گونه برمی‌آید که ماه رجب در میان این سه ماه، امتیاز خاصی دارد تا آنجا که ماه رجب «ماه خدا» نامیده شده و ماه شعبان «ماه پیامبر(ص)» و ماه مبارک رمضان «ماه امت».

تاکید بسیاری در روایات به این ماه شده است به قدری که آن را شهر اللّه الأصب یعنی ماه (سرای خداوند) نام گذاری کرده اند به خاطر اینکه در این ماه رحمت بزرگ خداوند بخشنده بر بندگانش سرازیر می شود ، همچنین جالب است بدانید این ماه با نام «واصل» (بی سر و صدا) نیز شناخته می شود چراکه نبرد جنگ و جدل با مشرکان و مخالفان در آن منع شده است.

در حدیث قدسی آمده است:ماه رجب را ریسمانی بین خودم و بندگان مقرر کردم و هرکسی چنگی به آن بزند به وصال من می رسد.

ماه رجب، ماهی است که رحمت بی اندازه الهی بیش از پیش بر بندگان نازل شده است. اهمیت ماه رجب به اندازه‌ای است که خداوند شب آرزو‌ها را در این ماه قرار داده است.

مشروح تقویم و اعمال ماه رجب بنا بر منابع دینی به این شرح است:

روز اول: مطابق بعضی از روایات، روز ولادت امام محمد باقر (ع) در سال ۵۷ هجری

روز سوم: روز شهادت امام علی النقی (ع) در سال ۲۵۴ هجری

روز دهم: روز ولادت امام محمد تقی (ع) طبق بعضی از روایات

روز سیزدهم: روز ولادت امیرمومنان علی بن ابی طالب (ع) در داخل کعبه؛ ۱۲ سال قبل از بعثت رسول خدا (ص)

روز پانزدهم: مطابق برخی از نقل‌ها، روز وفات حضرت زینب کبری (س) در سال ۶۳ هجری

روز هجدهم: روز وفات جناب ابراهیم، فرزند رسول خدا (ص)

روز بیست و پنجم: روز شهادت امام موسی بن جعفر (ع) در سال ۱۸۳ هجری

روز بیست و ششم: مطابق روایتی، روز وفات حضرت ابوطالب (ع)

روز بیست و هفتم: بعثت پیامبر گرامی اسلام (ص)

ماه رجب یکی از پرفضیلت ترین ماه ها نزد خداوند است که اعمال بسیاری در روزهای این ماه به خصوص در دهه اول ماه رجب توصیه شده است در واقع اعمال مستحب فراوانی از جمله نماز ها ، دعاها و روزه برای این ماه عزیز در نظر گرفته شده است.

اعمال مشترک این ماه
تعداد این اعمالی که مخصوص روز معینی نیست، بلکه در تمام ماه انجام می‌شود، زیاد است از جمله:

در تمام ماه رجب، این دعا را بخواند: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَه؛ ای که مالک حاجات خواستارانی و ای‌ که نهاد خاموشان دانی برای هر خواسته‌ای، مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ. اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَهُ واَیادیکَ الفاضِلَهُ؛ از جانب تو گوشی شنوا و پاسخی آماده است خدایا به حق وعده‌های راستت و نعمت‌های بسیار، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَهُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ و رحمت وسیعت از تو خواهم که درود فرستی بر محمّد و آل محمد، واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَهِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ؛ و حوایج دنیا و آخرتم را برآوری که به راستی تو بر هر چیز توانایی.

همچنین رسول خدا (ص) فرموده‌اند: هر کس در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در پایان صدقه‌ای بدهد، خداوند کارش را به رحمت و مغفرت پایان دهد و هر کس ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد.

همچنین ایشان فرمودند: کسی که در ماه رجب هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند برای او حسنات فراوانی می‌نویسد.

در روایتی آمده است: «هر کس در ماه رجب، در وقت صبح، ۷۰ مرتبه و شبانگاه نیز ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و پس از آن، دست‌ها را بلند کند و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ اگر در همان ماه رجب بمیرد، خداوند از او راضی خواهد بود…».

در طول این ماه هزار مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان وی را بیامرزد.

«سیّد بن طاووس» در «اقبال» فضیلت فراوانی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است. از جمله از رسول خدا (ص) روایت کرده است که هر کس با نیت پاک در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سوره «قل هو الله احد» را بخواند، وارد عرصه قیامت شود در حالی که از گناه پاک باشد مانند روزی که از مادر متولد شده است و ۷۰ فرشته به استقبال او می‌آیند و به وی بشارت بهشت را می‌دهند.

همچنین آن حضرت برای هزار بار خواندن سوره «قل هو الله احد» در این ماه و حتی ۱۰۰ بار نیز پاداش زیادی ذکر کرد.

در روایتی از رسول خدا (ص) نقل شده است که آن حضرت فرمود: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد و چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیه‌الکرسی» بخواند و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه «قل هو الله احد»، پیش از مردن جای خود را در بهشت می‌بیند و یا دیگری جای او را ببیند (و برای او توصیف کند).

لیله الرّغائب

اولین شب جمعه ماه رجب را «لیله الرّغائب» گویند. رسول خدا (ص) در روایتی که فضیلت ماه رجب را بیان می‌کرد، فرمودند: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید که فرشتگان آن را «لیله الرغائب» نامیدند.»

آن‌گاه رسول خدا (ص) اعمالی را برای آن شب به این کیفیت بیان فرمود: «روز پنج‌شنبه اول ماه را روزه می‌گیری. چون شب جمعه فرا رسید، میان نماز مغرب و عشاء ۱۲ رکعت نماز می‌گزاری (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت از آن، یک مرتبه سوره «حمد» و سه مرتبه «إنا انزلناه» و ۱۲ مرتبه «قل هو الله احد» را می‌خوانی. پس از اتمام نماز ۷۰ مرتبه می‌گویی: أللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد النَّبِیِّ الاُْمِّیِّ وَ عَلی آلِهِ آنگاه به سجده می‌روی و ۷۰ بار می‌گویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ» سپس سر از سجده برمی‌داری و ۷۰ بار می‌گویی: «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ، إِنَّکَ أنْتَ العَلِیُّ الاْعْظَمُ» بار دیگر نیز به سجده می‌روی و ۷۰ مرتبه می‌گویی: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ» آن‌گاه حاجت خود را می‌طلبی که ان‌شاءالله برآورده خواهد شد.

رسول خدا (ص) در فضیلت این اعمال فرمود: «کسی که چنین نمازی را بخواند، خداوند همه گناهانش را بیامرزد…»

شب اول ماه
انجام اعمالی در این شب با ارزش، مورد سفارش است.

اول: از رسول خدا (ص) نقل شده است که به هنگام رویت هلال ماه رجب، این دعا را می‌خواند: اَللّهُمَّ اَهِلَّهُ عَلَیْنا بِالاَْمْنِ وَ الاْیمانِ، وَ السَّلامَهِ وَ الاِْسْلامِ، رَبّی وَ رَبُّکَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ؛ خدایا این ماه را بر ما نو کن به امنیت و ایمان و سلامت و دین اسلام پروردگار من و پروردگار تو (ای ماه) خدای عزوجل است.

همچنین از آن حضرت نقل شده است که وقتی هلال ماه رجب را می‌دید، می‌فرمودند: اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ اَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ؛ خدایا برکت ده بر ما در ماه رجب و شعبان و ما را به ماه رمضان برسان و کمک‌مان ده برای گرفتن روزه و شب زنده‌داری و نگهداری زبان و پوشیدن چشم و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار مده.

دوم: غسل کردن؛ مرحوم «سیّد بن طاووس» می‌گوید در کتب «عبادات» روایتی از رسول خدا (ص) یافتم که آن حضرت فرمود: «هر کس درک کند ماه رجب را و در اول، وسط و آخر آن، غسل کند همانند روزی که از مادر متولد شده، از گناهان خارج گردد (و پاک شود.»)

سوم: زیارت امام حسین (ع) در این شب فضیلت بسیار دارد.

چهارم: بعد از نماز مغرب، ۲۰ رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک‌بار سوره «حمد» و یک‌بار سوره «توحید» بخواند. رسول خدا (ص) در پاداش این عمل فرمود: هر کس چنین کند، به خدا سوگند خودش، خانواده‌اش، مالش و فرزندانش محفوظ بمانند و از عذاب قبر پناه داده شود … و در قیامت به سرعت از صراط بگذرد.

پنجم: بعد از نماز عشاء، دو رکعت نماز به‌جا آورد، در رکعت اول «حمد» و «الم نشرح» را یک مرتبه و سوره «قل هو الله احد» را سه مرتبه بخواند و در رکعت دوم، سوره‌های «حمد»، «اَلَم نشرح»، «قل هو الله احد» و «معوّذتین» (سوره‌های ناس و فلق) را یک‌بار بخواند و پس از سلام ۳۰ مرتبه بگوید: «لا اله الاّ الله» و ۳۰ مرتبه «صلوات» بفرستد.

رسول خدا (ص) فرمود: کسی که این عمل را انجام دهد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد و از گناه پاک می‌شود.

ششم: ۳۰ رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و یک مرتبه «قل یا ایّها الکافرون» و سه مرتبه «قل هو الله احد» را بخواند. در روایتی رسول خدا (ص) فرمود: هر مرد و زن مومنی چنین کند، خداوند تمام گناهان کوچک و بزرگ وی را می‌آمرزد و تا سال بعد، خداوند نامش را در فهرست «نمازگزاران» می‌نویسد و از نفاق پاک می‌شود.

هفتم: احیای شب اول ماه؛ «شیخ طوسی» در «مصباح المتهجّد» از امام صادق (ع) از جدش از امیرمؤمنان علی (ع) نقل کرده است که آن حضرت دوست داشت که در چهار شب از شب‌های سال، فارغ از هر چیز، به عبادت بپردازد. شب اول ماه رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان.

در حدیثی دیگر، از امام صادق (ع) نقل شده است که: «تا می‌توانی بر احیای شب‌های عید فطر، عید قربان و… شب اول رجب مراقبت کن.»

هشتم: خواندن دعایی که از امام جواد (ع) نقل شده است که فرمود: مستحب است انسان، در شب اول رجب، با این کلمات، دعا کند: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّکَ مَلیکٌ، وَاَنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّکَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَکُونَ، خدایا از تو خواهم به‌واسطه آن‌که تو فرمانروایی و تو بر هر چیز توانایی و تو هر کاری را بخواهی می‌شود.

اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَهِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، خدایا من بسویت رو کنم به‌وسیله پیامبرت محمد پیامبر رحمت درود تو بر او و آلش.

یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتی، ای محمد ای رسول خدا براستی من به تو رو آورده‌ام برای رفتن به درگاه خدا پروردگار من و تو تا بلکه بوسیله تو حاجت روا گردم…

شب سیزدهم
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند به این امت سه ماه ارزشمند عطا کرد که به امت‌های قبل نداده بود و آن ماه‌ها، رجب، شعبان و ماه رمضان است و سه شب نیز به این امت عنایت کرد که به امت‌های پیشین نداده بود و آن شب‌های سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه است و همچنین سه سوره (بافضیلت و پرمحتوا) به این امت عطا کرد که به امت‌های سابق نداده بود و آن سوره‌های «یس»، «مُلک» و «توحید» است، از این رو هر کس که میان این سه فضیلت جمع کند، میان بهترین عطاهای این امّت جمع کرده است.»

از امام (ع) سوال شد: «چگونه می‌توان میان آن‌ها جمع کرد؟»، فرمود: «در لیالی بیض (سه شب مزبور) در این سه ماه نماز بخواند. به این نحو که «در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بگزارد و در هر رکعتی پس از سوره «حمد» این سه سوره (یس، ملک و توحید) را بخواند و در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم، شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت به یک سلام) و همان سوره‌ها را در هر رکعت بخواند».

امام (ع) در فضیلت این نمازها فرمود: «هر کس چنین کند فضیلت این سه ماه را به دست آورده و خداوند همه گناهانش را جز شرک می‌آمرزد.»

روز سیزدهم ماه
روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین علی (ع) است و اولین روز از ایام البیض است. روزه گرفتن در این روز، و دو روز بعد، ثواب فراوانی دارد و هر کس که بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد باید این روز را روزه بگیرد.

روز چهاردهم ماه
روزه گرفتن در این روز پاداش فراوانی دارد. در روایتی از رسول خدا (ص) می‌خوانیم: «هرکس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشی به وی عنایت کند که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلبی خطور کرده باشد…»

شب نیمه ماه
این شب، شب ارزشمندی است که چند عمل در آن وارد شده است:

اول: غسل

دوم: احیای آن شب به عبادت که فضیلت بسیار دارد.

سوم: زیارت امام حسین (ع) که زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تأکید قرار گرفته است.

چهارم: شش رکعت نماز بگزارد (هر دو رکعت با یک سلام) و در هر رکعتی «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند.

پنجم: بجا آوردن ۳۰ رکعت نماز که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و ۱۰ مرتبه سوره «توحید» را بخواند، در روایتی از رسول خدا (ص) پاداش فراوانی برای این نماز ذکر شده است.

ششم: ۱۲ رکعت نماز (هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک بار «حمد» و یک بار «سوره» را می‌خوانی و پس از پایان نمازها هر یک از سوره‌های «حمد»، «فلق»، «ناس»، «توحید» و «آیه الکرسی» و همچنین سوره «قدر» را چهار مرتبه می‌خوانی و پس از آن، چهار مرتبه می‌گویی: سُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاَ اِلهَ إِلاَّ اللهُ وَاللهُ اَکْبَر، سپس می‌گویی: أللّهُ أللّهُ رَبِّی، لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً، ما شاءَ اللهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.

روز نیمه رجب
روز مبارکی که در آن چند عمل وارد شده است:

۱- غسل کردن.

۲- زیارت امام حسین (ع)؛ در روایتی از محمد بن ابی نصر نقل شده است که از امام رضا (ع) سوال کردم: «در چه ماهی زیارت امام حسین (ع) بهتر است؟» فرمود: «در نیمه رجب و نیمه شعبان».

۳- بجا آوردن نماز جناب سلمان (همان گونه که در اعمال روز اوّل ماه رجب گذشت.)

اعمال امّ داوود
از مهم‌ترین اعمال روز نیمه رجب، عمل «امّ داوود» است که به گفته علاّمه مجلسی: «شیخ صدوق»، «شیخ طوسی» و «سیّد بن طاووس» (ره) به سندهای معتبر آن را نقل کرده‌اند. این عمل برای برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حل مشکلات و دفع ظلم ستمگران بسیار مؤثر است. (و به گفته «علامه مجلسی»، در کتاب «زاد المعاد»، بارها تجربه شده است.)

شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث)
شب مبعث از شب‌های مهم سال و بسیار ارزشمند است و اعمالی برای این شب نقل شده است:

اوّل: غسل کردن در این شب مستحب است.

دوم: «شیخ طوسی» در کتاب «مصباح المتهجّد» روایتی را از امام جواد (ع) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «در ماه رجب، شبی است که از تمام آنچه که خورشید بر آن می‌تابد بهتر است و آن شب، شب «بیست و هفتم» ماه رجب است که در صبح این شب، رسول خدا(ص) به رسالت مبعوث گردید و از شیعیان ما هر کس در آن شب عملی را انجام دهد، پاداش آن به اندازه عمل ۶۰ سال خواهد بود.»

از آن حضرت سوال شد: چه عملی در آن شب بهتر است؟

فرمود: پس از نماز «عشا» وقتی که خوابیدی، پیش از نیمه شب، یا پس از نیمه آن از خواب برمی‌خیزی و ۱۲ رکعت نماز می‌خوانی، در هر رکعتی، سوره «حمد» و یک سوره از سوره‌های کوچک مفصل را می‌خوانی. آن‌گاه در هر دو رکعتی که سلام نماز را دادی، می‌نشینی و هفت مرتبه سوره «حمد» و هفت مرتبه «معوّذتین» (سوره فلق و ناس) و سوره‌های «توحید» و «کافرون» و سوره «قدر» و «آیه الکرسی» را هر کدام هفت مرتبه می‌خوانی. آنگاه هر حاجتی که داری از خداوند طلب کن.

سوم: ۱۲ رکعت نماز است که نحوه آن در اعمال شب نیمه رجب بیان شد.

چهارم: زیارت حضرت امیرمؤمنان علی (ع) در این شب، از افضل اعمال است. برای آن حضرت، در این شب سه زیارت نقل شده است.

روز بیست و هفتم ماه
بیست و هفتم رجب، روز مبعث است که روز بسیار شریف و با ارزشی است.

در روایتی از امام صادق (ع) روز مبعث به عنوان شریف‌ترین اعیاد یاد شده است. در هر حال بزرگان برای این روز، اعمالی ذکر کرده‌اند:

اول: غسل کردن در این روز مستحب است.

دوم: روزه. این روز در میان روزهای سال یکی از چهار روزی است که روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانی برای آن نقل شده است. در روایتی از امام صادق (ع) می‌خوانیم: «هر کس در روز بیست و هفتم رجب روزه بگیرد، خداوند برای او پاداش روزه ۷۰ سال را می‌نویسد».

سوم: زیاد صلوات فرستادن. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است که: «در این روز روزه می‌گیری و بر محمد و آلش زیاد صلوات می‌فرستی.»

چهارم: زیارت رسول خدا و امیر مؤمنان (علیهما السلام) است.

پنجم: ۱۲ رکعت نماز است. از «ریّان بن صلت» نقل شده است که هنگامی که امام محمد تقی (ع) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه می‌گرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت نیز روزه گرفتند. آن‌گاه به ما فرمودند، ۱۲ رکعت نماز بجا آوریم (هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعت، «حمد» و «سوره‌ای» بخوانیم و هنگامی که نمازها به پایان رسید، هر یک از سوره‌های حمد، توحید و معوّذتین (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم، آن‌گاه چهار مرتبه گفته شود: لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ، وَ لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ; و چهار مرتبه: اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً و چهار مرتبه: لا اُشْرِکُ بِرَبّی اَحَداً.

ششم: ۱۲ رکعت نماز دیگر. «شیخ طوسی» از حسین بن روح (رحمه الله) روایت کرده است که در این روز ۱۲ رکعت نماز بجا می‌آوری و در هر رکعت حمد و هر سوره‌ای که خواستی می‌خوانی و پس از هر دو رکعت و سلام نماز، می‌خوانی: اَلْحَمْدُ للهِِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فی الْمُلْکِ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً، یا عُدَّتی فی مُدَّتی یا وَلیّی فی نِعْمَتی، یا غِیاثی فی رَغْبَتی، یا نَجاحی فی حاجَتی یاحافِظی فی غَیْبَتی، یاکافِیَّ (کافِیَ) فی وَحْدَتی، یااُنْسی فی وَحْشَتی اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتی فَلَکَ الْحَمْدُ، وَ اَنْتَ الْمُقیلُ عَثْرَتی فَلَکَ الْحَمْدُ وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتی فَلَکَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَاسْتُرْ عَوْرَتی، وَ آمِنْ رَوْعَتی، وَ اَقِلْنی عَثْرَتی، وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمی، وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتی فی اَصْحابِ الْجَنَّهِ، وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذی کانُوا یُوعَدُونَ.

وقتی که نماز و دعا پایان یافت، هر یک از سوره‌های حمد، اخلاص، معوّذتین، کافرون، انّاانزلناه و آیه الکرسی را هفت مرتبه می‌خوانی. سپس هفت بار می‌گویی: لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحانَ اللهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاَّ بِاللهِ و آن‌گاه هفت مرتبه می‌گویی: اَللهُ اَللهُ رَبِّی لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً. پس از آن، هرچه از خدا می‌خواهی طلب نما.

هفتم: دعایی است که وقتی امام موسی بن جعفر (ع) را در روز ۲۷ رجب سال ۱۷۹ هجری از مدینه به سوی بغداد حرکت دادند، آن را خواند: یا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، یا مَنْ عَفی وَتَجاوَزَ، اُعْفُ عَنّی وَتَجاوَزْ یا کَریمُ، اَللّهُمَّ وَقَدْ اَکْدَی الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَهُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الاْمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجآءُ اِلاَّ مِنْکَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ…

روز آخر ماه
در این روز، نماز جناب سلمان را بجا می‌آوری. همچنین روزه نیز در این روز پاداش فراوان دارد، امام رضا (ع) فرمود: «هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد».

در فضیلت این ماه

ماه رجب یکی از ماه‌های حرام است که آغاز و ادامه جنگ در آن با دشمنان اسلام حرام است (مگر جنگ دفاعی) و جنایات نیز در این ماه‌ها (ماه‌های حرام) دیه سنگین‌تری دارد.

پیغمبر اکرم (ص) ماه رجب را «ماه أصَبّ» نامیده‌اند زیرا رحمت خدا در این ماه بر امت فرو می‌ریزد.

از روایات متعددی که درباره روزه‌های ماه رجب حتی یک روز از آن وارد شده است، اهمیت فوق‌العاده این ماه و عبادت و خودسازی در آن کاملا روشن می‌شود که در اینجا به گوشه‌ای از آن اشاره می‌شود:

۱- مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق (ع) نقل می‌کند که یکی از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمت‌شان رسید. چون نظر مبارک امام (ع) به او افتاد، فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفته‌ای؟ عرض کرد: نه. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده است که اندازه آن را کسی جز خدا نمی‌داند. این ماه، ماهی است که خداوند آن را بر سایر ماه‌ها برتری بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده و برای روزه داشتن آن، پاداش‌های مهمی قرار داده است. آن مرد عرض کرد: آیا اگر در بقیه این ماه روزه بدارم، به بخشی از ثواب می‌رسم؟ امام (ع) فرمودند: آری. سپس ثواب‌های مهمی برای کسی که فقط روز آخر ماه یا دو روز آخر ماه یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند؛ مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایی از آتش دوزخ.

۲- در حدیث دیگری آمده است: «رجب» نام نهری است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر. هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن می‌نوشد.

۳- در حدیث دیگری از رسول خدا (ص) می‌خوانیم که هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده است، خشم الهی از او دور می‌شود و درهای جهنم به روی او بسته خواهد شد.

۴- هر کس سه روز از این ماه را که پنج‌شنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماه‌های حرام. در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: هرگاه کسی نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز ۱۰۰ مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَْعَزِّ الاَْکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّهَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ منزه است خدای بزرگ، منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، منزه است خدای برتر و کریم‌تر، منزه است آنکه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است.»